A4 Midden-Delfland deel 3

A4 Midden-Delfland deel 3

Milieu Effect Rapportage 2004 tot november 2004

Al sinds 1953 wordt er gesproken over de aanleg van een rijksweg door Midden-Delfland. Het tracé van deze weg loopt van het eindpunt van de A4 bij de Kruithuisweg in Delft in rechte lijn door Midden-Delfland en tussen de bebouwing van Schiedam en Vlaardingen door sluit de A4 daar aan op de A20. In 2004 wordt er weer een Milieu Effect Rapportage (MER) gedaan, dit is verplicht bij aanleg van nieuwe wegen. De MER voor de A4 uit 1996 kon hiervoor niet meer gebruikt worden. Het is nu of nooit zoals de minister aangaf. De MER moet uitwijzen of aanleg van de A4 haalbaar en betaalbaar is. De protesten en weerstand tegen deze weg lijken de laatste tijd weer toe te nemen nu de MER de laatste fase is ingegaan.

Nieuwe Milieu Effect Rapportage
De commissie voor de MER A4 pleit voor opname in de MER studie van een verbrede A13 in combinatie met een weg die de A13 om Rotterdam Airport heen verbindt met de A16. Rijkswaterstaat heeft deze variant geschrapt omdat het weinig effect op de files zou hebben maar volgens de MER commissie is dit nooit onderzocht. Ook de gemeenten Midden-Delfland en Vlaardingen pleiten voor opname van deze variant. Ook een volledige ondertunneling tussen Vlaardingen en Schiedam onder het Kethelplein door heeft Rijkswaterstaat geschrapt, alleen een gedeeltelijke ondertunneling wordt onderzocht. De adviezen van deze commissie zijn slechts adviserend en Rijkswaterstaat lijkt zich ook weinig van de adviezen aan te trekken.

In de Startnotitie van maart 2004 zijn drie alternatieven opgenomen.

• Aanleg A4 Delft-Schiedam met 2×2 rijstroken met ruimte om te verbreden in de toekomst. In deze optie kan gekozen worden voor de IODS variant (Plan Norder) of voor de Modulaire variant, bij de laatste variant is het beschikbare budget van 475 miljoen bepalend voor de uitvoering waarbij men delen uit Plan Norder en delen uit de MER van 1996 wil gebruiken, Ook ligging boven het maaiveld komt hierbij dus weer in beeld.
• De Veilingroute, toegevoegd door de Tweede Kamer, is het tweede alternatief. Hierbij is er de keuze voor een variant met en een variant zonder de Oranjetunnel.
• Meest milieuvriendelijk alternatief (MMA). Dit is een milieuvriendelijke variant die realistisch en praktisch uitvoerbaar en dus betaalbaar moet zijn.

In deze startnotitie MER komen 8 andere alternatieven niet aan bod waaronder dus ook de A4 maaiveld variant en een Openbaar Vervoer variant die eigenlijk altijd deel hoort uit te maken van een MER studie. De Startnotitie heeft van 18 maart tot 16 april 2004 ter inzage gelegen en in deze periode kon iedereen zijn of haar ideeën kenbaar maken.

Naar aanleiding van de presentatie van de startnotitie steekt weer een storm van protesten op. Volgens Groen Links in Schiedam en Vlaardingen gaat de aansluiting bij het Kethelplein grote problemen geven. Op de A20 wordt zelfs de oprit van Schiedam richting Hoek van Holland afgesloten omdat daar geen plek meer voor is. Dit zal de druk op andere wegen in Schiedam en Vlaardingen enorm doen toenemen. Het is niet aannemelijk dat Vlaardingen en Schiedam hiermee akkoord zullen gaan. Voor de Vlaardingse afdeling van Groen Links is sloop van woningen in verband met wettelijke milieueisen uitgesloten. Volgens Milieudefensie worden de milieunormen zwaar overschreden en is Rijkswaterstaat zich dat terdege bewust. Het Comité Verontruste Bewoners Schiedam Noord komt ook weer in actie evenals de Vereniging tegen Milieubederf. Plan Norder biedt blijkbaar voor Midden-Delfland voldoende duidelijkheid want de protesten gaan voornamelijk over de Kethelplein aansluiting en de onvermijdelijke overschrijding van de milieunormen bij Schiedam. In de uiteindelijke Trajectnota MER staan vier alternatieven

• Referentiesituatie, hierbij wordt geen van de alternatieven aangelegd
• A4 Delft-Schiedam, de IODS basisvariant en de modulaire variant
• A54 (Veilingroute), met en zonder Oranjetunnel
• A13/A16, verbreding A13 in combinatie met verbinding A13 met A16

Deze alternatieven worden onderzocht op de effecten voor de bereikbaarheid, veiligheid, sluipverkeer, leefbaarheid, natuur, ruimtelijke ordening, economie en kosten.

Norder en Peijs vinden dat de weg er moet komen, hebben geen trek in onderzoek naar alternatieven en schuiven de inpassingsproblemen bij het Kethelplein en de problemen door de overschrijding van de milieunormen voor zich uit zonder werkelijk aan een oplossing te werken. Met name de milieunormen zouden wel eens het definitieve einde van de A4 plannen kunnen betekenen. De kosten zouden wel eens zo hoog kunnen worden als moet worden voldaan aan de milieunormen dat er straks twee alternatieven kunnen worden aangelegd voor de prijs van één A4.

Oranjetunnel
April 2004 pleiten gemeenten aan beide zijden van de Nieuwe Waterweg ervoor om serieus te kijken naar de bouw van de Oranjetunnel. Men name de gemeente Rozenburg is groot voorstander van de Oranjetunnel. Rozenburg benadrukt dat er onvoldoende wordt gekeken naar andere voordelen die de Oranjetunnel zal hebben. In het ruimtelijke plan van de regio Rotterdam RR 2020 is de Oranjetunnel ook opgenomen, men ontlast de Ruit van Rotterdam, heeft een vluchtweg in geval van calamiteiten en creëert een tweede achterlandverbinding voor de Maasvlakte en Europoort. Minister Peijs gaat in juli 2004 de mogelijkheid onderzoeken om het ontwerp, de aanleg, de financiering en het onderhoud van de A4 Midden-Delfland in één contract te verkopen. Zij denkt hiermee miljoenen euro’s te kunnen besparen. In juli 2004 verschijnt het rapport Richtlijnen voor de Trajectnota/MER A4 Delft-Schiedam. De richtlijnen zijn gebaseerd op de startnotitie, adviezen van wettelijke adviseurs zoals de Commissie voor de MER en de ingezonden commentaren op de startnotitie.

Inspraak Startnotitie
In het rapport Hoofdlijnen uit de inspraak op de startnotitie uit juli 2004 zijn de belangrijkste aspecten van de inspraakreacties samengevat. Deze inspraak reacties zijn gebundeld in het rapport Richtlijnen voor de Trajectnota/MER A4 Delft-Schiedam. In totaal zijn er 99 reacties ontvangen door het Inspraakpunt Verkeer en Waterstaat. Slechts 30 % gaf aan voorstander te zijn van een snelle aanleg van de A4 en een kwart van deze inzenders vindt dat de weg alleen ondergronds kan worden aangelegd waarbij de milieunormen niet overschreden mogen worden. Ruim de helft van de inzenders heeft zijn twijfels over de haalbaarheid van de milieuvoorschriften bij aanleg van de A4. Door verschillende tegenstanders onder de inzenders is de Veilingroute het meest genoemd als alternatief. De Veilingroute wordt door 6% van de inzenders genoemd als beste oplossing en nog eens 10 procent vindt de veilingroute met oranjetunnel de beste oplossing.

VNO-NCW maakt in haar reactie meteen van de gelegenheid gebruik om te pleiten voor bedrijventerreinen langs de A13. Het openbaar vervoer alternatief is in 1996 al onderzocht en zal daarom niet worden meegenomen in deze MER omdat zo valt in het antwoord op een ingezonden reactie te lezen dit te weinig probleemoplossend bleek te zijn. Ook wordt door een aantal inzenders gevraagd om de titel van de startnotitie te wijzigen omdat die suggereert dat het besluit voor aanleg van de A4 al is genomen. Dit rapport is helaas niet helemaal objectief geschreven wat ongetwijfeld de achterdocht over de goede bedoelingen weer aanwakkert. 15 mei 2004 is er weer een grote protestmanifestatie op het zandlichaam georganiseerd door Milieudefensie. Ook Stichting Stop RW 19/A4 en verschillende politieke vertegenwoordigers uit Delft en Schiedam zijn spreker op deze dag.

De Provincie heeft 30 miljoen over voor de kwaliteitsimpuls voor Midden-Delfland aldus Norder in september 2004. Daarnaast laat hij weten dat de weg aan alle milieunormen moet voldoen inclusief de luchtkwaliteit. We zijn daarover altijd eerlijk geweest zegt hij.

Toch weer tolheffing
In de vervoersplannen van het kabinet die in september 2004 zijn gepresenteerd staat dat het kabinet weer denkt aan tolheffing op nieuwe wegen zoals de A4 Midden-Delfland. In de begroting van het Ministerie staat verder nog te lezen dat in verband met de financiën aanleg van de A4 op zijn vroegst in 2008 van start zal gaan maar het Ministerie hoopt op publiek private financieringsconstructies zoals het al eerder door de Minister geopperde DBFM (design, build, finance, maintenance) waarbij alles van aanleg tot onderhoud in één contract wordt verkocht. VNO-NCW, AVBB, NVB en ONRI melden in oktober 2004 dat ze daar wel oren naar hebben. Tegelijk melden deze organisaties dat verkenningen van mogelijkheden om tol te heffen hebben duidelijk gemaakt dat substantiële opbrengsten onder de huidige omstandigheden niet mogelijk zijn. Wel melden deze organisaties dat ze perspectieven zien in een integrale benadering. Hiermee wordt bedoeld dat realisatie van infrastructuur wordt gekoppeld aan commerciële gebiedsontwikkeling zoals huizen en bedrijventerreinen langs de nieuwe wegen. De Kamers van Koophandel van Rotterdam, Haaglanden en Amsterdam en de ondernemersorganisaties Deltalinqs en VNO-NCW West sturen de Tweede Kamer in oktober 2004 een brief waarin zij de kamer verzoeken in te stemmen met het besluit van de Minister om 475 miljoen euro beschikbaar te stellen voor aanleg van de A4. Zij zijn bang dat de discussies weer allemaal opnieuw gaan beginnen en wijzen op de milieuvoordelen voor de A13 en A20 al geeft men aan te beseffen dat voor woningen in Schiedam het tegenovergestelde zal worden bereikt.

Vertrek Marnix Norder
Marnix Norder wordt in oktober 2004 wethouder van de gemeente Den Haag, Jeltje van den Nieuwenhoven, Tweede Kamerlid volgt hem op bij de Provincie. Beiden zijn van de PvdA. Het is niet te verwachten dat van den Nieuwenhoven een ander beleid gaat voeren ten aanzien van deze weg. De tegenstanders hopen wel op een betere en volledige communicatie waar het in het verleden nog wel eens aan ontbrak. De provincie Zuid Holland zorgt in oktober 2004 voor een bijdrage van 34,5 miljoen euro voor inpassingmaatregelen van de A4. Het pakket aan inpassingsmaatregelen zou volgens Norder 125 miljoen kosten maar nu komt er waarschijnlijk niet meer geld als wat de provincie nu beschikbaar stelt. Van die 34,5 miljoen gaat nog 4,5 miljoen af voor de organisatie van de uitvoering. In een vergadering van gedeputeerde staten vroeg men zich af of recente uitspraken van de Raad van State die voor het stilleggen van bouwprojecten in verband met luchtvervuiling ook gevolgen zouden kunnen hebben voor de A4.

Hoe loopt het af ?
Er blijven dus nog steeds burgers, maatschappelijke organisaties en overheidsinstanties die grote bezwaren hebben tegen Plan Norder. De financiering, de onvolledigheid, de haalbaarheid van alle ideeën, de inpassing en de milieunormen blijven te veel onduidelijkheden bevatten. Ondanks het meepraten van betrokken gemeenten en belangengroeperingen hebben velen daarvan nog steeds vraagtekens over het behalen van de milieunormen, de landschappelijke inpassing en de enorme kosten die gemoeid zijn met aanleg van de A4 zoals aanpassing van het Kethelplein. Aanpassing van de aansluiting met de Kruithuisweg bij Delft waar de weg en het viaduct opnieuw maar nu verdiept moeten worden aangelegd is een van de eisen van de gemeente Delft bij realisering van de A4 en dan te bedenken dat dit deel pas in 1998 in gebruik is genomen.

Zouden de Westlandse gemeenten niet beter af zijn geweest als ze hadden gepleit voor doortrekken van de A4 langs de veilingen aansluitend op de A20 bij Westerlee ? Enig “nimby” denken kan deze gemeenten niet ontzegd worden en dat breekt ze nu nog steeds op. Als de veilingroute niet als provinciale weg maar als snelweg was uitgevoerd dan was de verkeersafwikkeling van het veilingverkeer veel beter geweest. Door capaciteitsproblemen staat het verkeer nu iedere dag vast bij het Harnasch-knooppunt.

De vervuiling die nu Overschie ten deel valt zal bij aanleg van de A4 ook de weidevogels, inwoners en recreanten van Midden-Delfland ten deel vallen. Kwaliteitsimpulsen zoals in Plan Norder zijn goed maar de grond in Midden-Delfland is net verdeeld tussen landbouw, natuur en recreatie. De dorpen zijn gebonden aan de rode contouren ten aanzien van bebouwing. Misschien moet er nog een rode contour komen om Midden-Delfland maar dan om alle ongewenste ontwikkelingen van “buiten” te kunnen weren.

Zou er ooit een einde komen aan alle Midden-Delfland verstorende plannenmakerij ? Zou er ooit rust komen in Midden-Delfland voor wat betreft de bestemming van de grond ? Zou het nu echt de laatste keer zijn dat ze het gingen proberen zoals Minister Peijs in september 2004 liet weten? De toekomst zal het leren.

Bronnen:

• www.iods.nl
• www.pzh.nl
• www.autosnelwegen.nl
• www.bgsv.nl
• www.commissiemer.nl
• www.groenlinkszuidholland.nl
• Samenvatting Startnotitie Trajectnota MER A4 Delft-Schiedam, Rijkswaterstaat, maart 2004
• Haagsche Courant, diverse artikelen
• Rotterdams Dagblad, diverse artikelen
• Ringring, F. van der hoeven, TU Delft, mei 2001
• Rijkswegen en ruimtelijke ordening, F.A.M. Hobma, TU Delft, september 2000
• Midden Delfland een overzicht van plannen en ideeën, TH Delft, juli 1976
• Kansen benutten, Impasses doorbreken, Stuurgroep Integrale Ontwikkeling tussen Delft en Schiedam, oktober 2001
• Kansen benutten, Impasses doorbreken, achtergronddocumenten behorende bij de rapportage Integrale Ontwikkeling tussen Delft en Schiedam, Stuurgroep Integrale Ontwikkeling tussen Delft en Schiedam, oktober 2001
• Startnotitie Trajectnota MER A4 Delft-Schiedam, Rijkswaterstaat, maart 2004
• De Rits, Ontwikkelingscombinatie Vlaardingen-Schiedam A4 Noord, mei 1998
• Hoofdlijnen uit de inspraak op de Startnotitie A4 Delft – Schiedam, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, juli 2004
• Richtlijnen voor de Trajectnota/MER A4 Delft – Schiedam, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, juli 2004
• Tunnel is de oplossing voor A4, Delta, jaargang 30, nummer 37, 30 november 2000
• Geen Vrachtverkeer op verlengde A4, Delta, jaargang 33, nummer 32, 18 november 2001
• Verslag openbare raadsvergadering gemeente Maasland, 22 april 2003
• Verslag debat A4 Midden-Delfland, Milieudefensie, 27 februari 2003
• Meetlat voor de A4 Delft-Schiedam, Stichting stop RW19/A4, februari 2000
• Verslag raadsvergadering gemeente Maasluis, 2 juli 2002
• Tijd nog lang niet rijp voor schikking, Cobouw, april 2003
• Brief aan de Minister van Verkeer en Waterstaat, Midden-Delfland Vereniging, 5 december 2003
• Brief aan de fractiewoordvoerders bij het MIT, Kamer van Koophandel Rotterdam, 15 december 2003
• Brief aan de Minister van Verkeer en Waterstaat over PPS, VNO-NCW, AVBB, NVB, ONRI, 25 oktober 2004
• Brief aan Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland over sluipverkeer, PAK, Open Groepering, 12 februari 2002
• Brief aan de Voorzitter der Tweede Kamer over Plan Norder, Minister van Verkeer en Waterstaat, 23 november 2001
• Aanleg A4 Delft-Schiedam, advies voor richtlijnen voor het milieueffectrapport, Commissie voor de MER, 14 mei 2004
• De weg die er al dertig jaar moet komen, R. van Mil, NG magazine, vol. 46, nr. 34, 21 augustus. 1992, p.10-12
• Nieuwskrant IODS, april 2001-juni 2004, nr. 1-10
• Een zware weg: 50 jaar A4 Midden-Delfland, F.A.M. Hobma, verkeersrecht, nr. 10, 2003

November 2004