Boerderij In ’t Rietveld

  1. Home
  2. /
  3. Natuur en cultuurhistorie
  4. /
  5. Boerderij In ’t Rietveld

Boerderij In ’t Rietveld (voorheen Korpershoek)

Net buiten het dorp Schipluiden, verscholen achter bomen en bossages, ligt de statige maar sobere boerderij “In ’t Rietveld” ingeklemd tussen het water van de Zijde, de Gaagweg en het fietspad naar ’t Woudt. Tijdens de Midden-delfland dag van 2004 was In ‘t Rietveld (aan de buitenkant) te bezichtigen. Deze boerderij is gelegen op de kleiafzetting van de prehistorische rivier de Gantel. Door de ligging op dit kleidek ligt de boerderijvloer maar nauwelijks onder het waterpeil van de Zijde. Dit in tegenstelling tot de omringende polders die in de loop der eeuwen veel lager zijn komen te liggen. Deze schitterende rietgedekte boerderij gebouwd met de kenmerkende gele ijsselsteentjes is tot eind vorige eeuw in gebruik geweest als boerenbedrijf.

Gezicht vanaf de Zijdekade

De gebouwen en de ligging ten opzichte van het land hebben deze boer doen besluiten te verhuizen naar een nieuwe boerderij in de Zouteveenseweg. Tegenwoordig is boerderij “In ’t Rietveld” dan ook in gebruik als particuliere woning. De nieuwe eigenaar heeft de boerderij waar nodig gerestaureerd. De vroegere koeienstal is tegenwoordig in gebruik als woonkamer. De boerderij heet op dit moment “In ’t Rietveld”, genoemd naar het naastgelegen stuk vlietland, maar staat bij velen nog bekend als boerderij Korpershoek, genoemd naar het buurtschap waar het gelegen is. De naam Korpershoek is afkomstig van de plek waar de Vlaardingse Vaart, de Zijde en de Gaag samenkomen. Hier kwamen in het verleden veel karpers naar toe om te paaien. Oude benamingen voor karper zijn korper of kerper. De familienaam Korpershoek stamt waarschijnlijk af van dit buurtschap. Ook “Rietlanden“ wordt nog genoemd als vroegere naam van deze boerderij. In archiefstukken valt te lezen over deze boerderij: ”Een wooningh als huijsinge stallinge boes schuur burgen ende geboomte van outs genaamd Korpershoek”. Deze boerderij was eigendom van een landheer uit de stad die er ’s zomers verbleef. De familie Schimmelpenningh van der Ooye was waarschijnlijk de oorspronkelijke eigenaar.

Okergeel, monumentengroen en wit zijn veel voorkomende kleuren op boerderijen in dit gebied.

De oudste delen van deze boerderij stammen uit het eind van de 16e eeuw. De huidige U-vorm van het gebouw is waarschijnlijk vroeger een L-vorm geweest en door de ligging langs de Zijde heeft het zijn huidige U-vorm gekregen. Deze voor deze streek bijzondere vorm is opmerkelijk omdat de opkamer naar het erf gericht is wat niet gebruikelijk is maar waarschijnlijk door de ligging naast het rietland is veroorzaakt. De ligging van de eronder gelegen melkkelders probeerde men zoveel mogelijk op de koude noordoost zijde te situeren. Vanuit de opkamer is er goed zicht op de inrit naar de boerderij en misschien is dat ook wel een overweging geweest voor deze bouwvorm. De vijfkantige stenen karnmolen is gelegen in het besloten U-vormige erf. In een dergelijke karnmolen liep vroeger een paard zijn rondjes en via een ingenieuze aandrijving werd de karnton aangedreven die zich in de naastgelegen boenhoek bevond. Hiermee werd dan de vermaarde Delflandse boter gemaakt. Duidelijk zichtbaar in het metselwerk zijn sommige verbouwingen die in de loop der tijd hebben plaats gevonden. Boven de kelderluiken zijn in de gevel prachtige 17e eeuwse korfbogen te zien. Opvallend zijn de twee naast elkaar gebouwde tuitgevels van verschillende afmetingen waar de schoorstenen van de schouwen op uitkomen. De melkkelder gelegen onder de opkamer is met zijn oppervlakte van 8,40 x 5,60 meter vrij groot. Het plafond van de kelder bestaat uit troggewelfjes die tussen de balken gemetseld zijn. De vroegere kelderuitgang naar buiten is dichtgemetseld. Er bevindt zich een grote opkamer in de boerderij die is voorzien van grote kruiskozijnen. Kenmerkend aan deze kruiskozijnen die rond 1600 gebruikt werden zijn de luiken voor het onderste deel van het raam. De bovenkant is voorzien van houten roedeverdeling. Deze kruiskozijnen zijn bij “In ’t Rietveld”voorzien van zogenaamde “diefijzers” tegen de inbrekers. Ook is er nog een 17e-eeuwse bedstee aanwezig. Het plafond is uitgevoerd met grote moerbinten met kinderbinten daartussen. De moerbinten worden ondersteund door consoles versierd met renaissance profielen. Daarnaast is er nog een grote schouw aanwezig rijk gedecoreerd met natuurstenen gotische wangstukken. Het voorhuis is ouder dan de opkamer en ook hier is een mooi moer- en kinderbinten plafond aanwezig maar hier rusten de binten gewoon op de muren. Ook in dit voorhuis is nog een grote schouw aanwezig tegen de scheidingsmuur naar de stal.

Kruiskozijn met de kenmerkende luiken

Helaas zijn de 2 oorspronkelijke hooibergen niet meer aanwezig. De hooibergen waren van het type kapberg en voorzien van 5 houten roeden en net als de hele boerderij rietgedekt. Op dit moment staat er alleen een exemplaar met 3 betonnen roeden voorzien van een golfplaten dak. De vroegere “melkbocht” van zwarte geteerde houten planken die aan de wagenschuur was gebouwd staat er helaas niet meer. Hoewel dit soort bouwsels die vroeger gebruikt werden om de koeien te melken tijdens de weideperiode niet erg oud zullen zijn en weinig architectonische waarde zullen hebben verdwijnt met het slopen van deze melkbochten wel een stukje cultuurhistorie.

Ondanks dat hier en daar de originele roedeverdeling met kleine ruitjes is vervangen door grote ramen en dat de twee oude houten hooibergen plaats hebben gemaakt voor één exemplaar met betonnen palen is het een prachtige boerderij die schitterend is gelegen langs de Zijde. De nieuwe eigenaar heeft duidelijk zijn best gedaan om het geheel weer terug te brengen in oude staat.

De dubbele tuitgevel

Een geluk hierbij is dat de boerderij goede fundamenten bezit waar sommige andere boerderijen in Midden-Delfland van de kreekrug of terp af lijken te zakken waardoor deze boerderijen op termijn niet meer van volledige of gedeeltelijke sloop te redden zijn. Niet alleen de opstallen maar het hele boerderijcomplex inclusief de unieke ligging maken dat dit rijksmonument van grote cultuurhistorische en bouwhistorische waarde is. De schoonheid van deze boerderij is in 1928 door de bekende architect/schilder Jan Verheul Dzn vastgelegd op een aquarel. Er is ook een fotoalbum van deze boerderij te vinden op deze website.

Bronnen:

  • De ontwikkeling van de Middendelflandse boerderij, Een onderzoek in het kader van de reconstructie van Midden-Delfland, auteur: C.S.T.J. Huijts, Bureau van Uitvoering Midden-Delfland, mei 1984
  • Bouwplaat boerderij “In ’t Rietveld”, Midden-Delfland Vereniging, 2003
  • De boerderij Korpershoek, auteur: O. Spinnewijn, uit: Monumenten en historische merkwaardigheden, 1988, Historische Vereniging Oud-Schipluiden
  • http://home.planet.nl/~jkhoek/intro.htm

Juli 2004